Mediation kunstjes

Mediation wil nog wel eens goed helpen, als de arbeidsverhoudingen verstoord zijn geraakt. Onder leiding van een onafhankelijke derde kan dan worden geprobeerd de verhoudingen te verbeteren en een oplossing voor de gerezen problemen te bereiken.

Eenzijdige wensen?

Soms word ik als mediator geconfronteerd met de eenzijdige wens tot exit mediation. Ik leg dan uit dat mediation zo niet werkt. Vertrouwen hebben in het mediationproces is belangrijk. Ik help als mediator partijen de beste oplossing voor beiden te vinden. Dat kunnen concrete afspraken over communicatie blijken te zijn, of werkafspraken, re-integratie afspraken of een vaststellingsovereenkomst. Een instructie vooraf voor een oplossingsrichting door een der partijen past niet bij mediation. Dat staat op gespannen voet met mijn neutraliteit.

Net-alsof mediation?

De rechter heeft al meermalen uitgesproken dat degene die mediation frustreert of traineert het deksel op de neus krijgt. Als de oorzaak bij de werknemer ligt, dan leidt dat veelal tot een einde aan het dienstverband. Als de werkgever dwarsligt, zal dat in ieder geval tot een extra ontslagvergoeding leiden.

Soms doet een van beide partijen ‘net alsof’ bij de medewerking aan mediation. Dat was het geval in een zaak waarover het Hof Amsterdam recentelijk moest oordelen. De rechter trapte er niet in. Mediation is geen toneelstukje, daarvoor zijn genoeg andere plaatsen te vinden. 

Wat was er aan de hand?

Er was sprake van een arbeidsconflict. De werkgever deed gedurende dat conflict onvoldoende pogingen om de relatie te verbeteren. Weliswaar startte de werkgever een mediationtraject, maar pas nadat het vertrouwen in de werknemer al in niet mis te verstane bewoordingen was opgezegd.

Het lag er dik bovenop dat de werkgever met de mediation de exit van de werknemer voor ogen had en niet een serieuze poging wenste te doen tot verbetering van de samenwerking.

De werknemer heeft dat niet alleen in de tussen partijen gevoerde juridische procedure gesteld: dat werd ook niet door de werkgever betwist.

Juist dit prematuur streven naar beëindiging van het dienstverband maakt, in samenhang met alle overige omstandigheden van het geval, het handelen van de werkgever ernstig verwijtbaar. Dat heeft bijgedragen aan de onherstelbare verstoring van de arbeidsrelatie, aldus de rechter. Het dienstverband wordt wel ontbonden. Echter zijn handelen komt de werkgever op een billijke vergoeding – een extra vergoeding bovenop de reguliere transitievergoeding – van 6 maandsalarissen te staan.

Dus:

Bij een arbeidsconflict wordt (ook) van de werkgever verwacht dat hij zich inzet om tot een oplossing te komen. Dat kan herstel van de relatie zijn. Het kan – als partijen in de mediation samen tot die conclusie komen – ook een exit zijn. En allerlei oplossingen daar tussenin. Het bespreken van alle mogelijkheden kan heel goed in een mediation. Maar als mediation alleen wordt ingezet om een soepele exit te forceren, zonder een daadwerkelijke poging om te komen tot oplossing van de problemen, dan heeft de werkgever zich niet genoeg ingespannen en dat heeft gevolgen. Dat levert kostbare strafpunten, die gemakkelijk te vermijden zijn. Door met een open blik de mediation in te gaan.