Wat doet die mediator?

De eerste vraag voor de mediator is niet: wat is de juiste oplossing. De eerste vraag is: wat is het juiste probleem? De mediator begeleidt partijen allereerst bij het verhelderen van het probleem. Daarbij is het belangrijk een onderscheid te maken tussen feiten, percepties en emoties. Dat zijn drie verschillende dingen.

Feiten, percepties en emoties

Feiten zijn feiten. Daar valt meestal niet over te twisten. Belangrijker is hoe partijen naar die feiten kijken. In een mediation is het dus belangrijk de belevingswereld van de ander te leren kennen. Dat verheldert de wederzijdse standpunten en maakt het mogelijk om naar de moeilijkheden en wensen achter die belevingswereld te kijken: wat is er nu echt belangrijk?

Verheldering

Ter verheldering van het probleem is het ook belangrijk een onderscheid te maken tussen inhoud en relatie. Gaat het alleen maar om (juridische of andere) inhoud, of speelt ook de relatie tussen de aan tafel aanwezige personen een rol? Als de relatie is vertroebeld dat kunnen verstorende communicatiepatronen ontstaan. Die zijn dan niet meer gericht op de inhoud, of waar het echt om gaat, maar meer op de manier waarop men met elkaar omgaat. Het wegnemen van onduidelijkheden, ontstane ruis of zelfs kabaal in de relatie maakt vaak de weg weer vrij voor een open gedachtewisseling over de inhoud. Met een gebalde vuist is het immers slecht handen schudden.

Met een gebalde vuist is het slecht handen schudden.

Eerst aandacht voor de relatie

Als de relatie is verslechterd zal de begeleiding van de mediator allereerst gericht zijn op het krijgen van begrip voor elkaar. Op het ombuigen van een destructieve naar een constructieve manier van met elkaar communiceren. De mediator helpt vervolgens om de onderliggende belangen van partijen zichtbaar te maken, en creatief te zoeken naar oplossingen, waarbij zoveel mogelijk aan de wederzijdse belangen van beide partijen tegemoet wordt gekomen.

Mediators Proposal

Soms komen partijen er nog niet helemaal uit. Als zij dat willen dan kunnen ze de mediator vragen om een “Mediators Proposal”. Dat is een situatie waarin partijen de mediator — als hulpmiddel — vragen om een oplossing voor te dragen. Partijen houden daarbij uiteraard wel zelf de controle, want ze mogen het voorstel ook afwijzen. Wijst een van de partijen het voorstel af, dan komt er geen oplossing tot stand. Zijn beide partijen akkoord, dan komt een regeling tot stand. Uiteindelijk hebben partijen de oplossing dan toch zelf in eigen hand, en binnen handbereik.